Kozlu, Zonguldak’ın saklı kalmış hikâyelerini anlatan bir ilçemiz. Karadeniz kıyısında yer alan ve bir zamanlar Türkiye'nin kömür üretiminin bel kemiği olmuş bu şirin yer, kömür madenciliğinin izlerini taşıyor. Kozlu’nun sokaklarında gezerken bile bu tarih kokusunu hissetmemek elde değil. Ancak bu kömür kasabası, dünden bugüne pek çok değişim yaşadı ve gelecekte de önemli dönüşümlere gebe görünüyor.
Kozlu’nun tarihi, kömürle başladı diyebiliriz. Osmanlı döneminde başlayan kömür madenciliği, Cumhuriyet’in ilk yıllarında artarak devam etti. Bu dönemde Kozlu, sadece bir ilçe değil, kömür madenciliğinin kalbi haline geldi. Yüzlerce işçinin yerin altındaki zorlu mesailerinde alın teri dökerek ve hayatlarını riske atarak ekmek paralarını kazandıkları bir yer oldu. Kozlu, maden ocaklarında yaşanan trajedilerle de anıldı; maden faciaları, hem ilçenin hem de ülkenin hafızasında derin izler bıraktı. 1992’de yaşanan büyük grizu faciası, Türkiye’nin en büyük maden facialarından biri olarak tarihe geçti.
Bugüne geldiğimizde ise Kozlu, artık eskisi kadar kömürle anılmıyor. Madenciliğin bölgedeki önemi azalmış olsa da Kozlu hâlâ bu mirası sırtında taşıyor. İlçede kömür çıkarılmaya devam etse de, Zonguldak genelinde olduğu gibi burada da yeni ekonomik modeller ve iş kolları arayışı dikkat çekiyor.
Kozlu, bir yandan tarihini ve kültürünü korurken diğer yandan modernleşmeye çalışıyor. Sahil şeridinde yapılan yeni projeler, parklar ve yürüyüş alanlarıyla ilçede turizm de hareketlenmeye başladı. Artık Kozlu’da sadece madenciliği değil, Karadeniz’in güzel sahillerini keşfetmek isteyen ziyaretçileri de görmek mümkün. İlçede bulunan üniversite kampüsü de genç nüfusu artırarak Kozlu’nun sosyal dokusuna canlılık katıyor.
Kozlu’nun geleceğine baktığımızda ise kömür madenciliğinden yeşil enerjilere geçişin mümkün olup olmadığını sorgulamak gerekiyor. Bölge, sahip olduğu doğal güzellikler ve coğrafi konumuyla sürdürülebilir turizme yönelik fırsatlar barındırıyor. Ekoturizm projeleri ve çevre dostu enerji yatırımları, Kozlu’yu gelecekte cazibe merkezi haline getirebilir. Karadeniz’in doğası, ekoturizm potansiyelini artırırken, rüzgar enerjisi ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılacak yatırımlar, ilçenin ekonomik yapısında önemli bir değişim yaratabilir.
Kozlu, geçmişinin kömür kokulu havasını hâlen taşırken, gelecekte belki de temiz enerji ve turizmle anılacak. Bu, Kozlu’nun ruhundan bir şey kaybettirmeden onu daha yaşanabilir bir yer haline getirebilir mi? Elbette bunu zaman gösterecek.
Ancak, adliyesi, devlet hastanesi, vergi dairesi gibi kamu hizmetlerinin olmadığı Kozlu’da, orta ölçekli sanayiye sırt çevrilmesiyle gençlere istihdam kapıları tamamen kapatıldı. Yeşil ile mavinin buluştuğu Kozlu’da nüfus hızla artsa da gelecek için umutlu konuşmak olanaksız. Nüfusla birlikte artan plansız ve çarpık kentleşme, Kozlu’nun özgürce büyümesine engel teşkil eden etmenlerden sadece birkaçıdır. En önemli engel ise siyasetin güçsüz, STK’ların ise sessiz olmasıdır. Bu iki önemli etken güçlü olmadığı müddetçe, Kozlu bırakın kabuğunu kırmayı, bir arpa boyu bile ilerleyemez. Aksine, mevcut durumdan daha kötü bir hâle gelebilir.